Nachtegaal van het riet
De roodborst kent iedereen, maar wist je dat in Utrecht ook de blauwborst leeft? Het is een werkelijk prachtige vogel die bovendien zingt als een nachtegaal.
De kans op het zien van deze prachtige vogel is vertienvoudigd. Een succesverhaal. Dat is niet altijd zo geweest, de blauwborst stond ooit namelijk op de lijst met soorten die uit Nederland zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen (Rode lijst). Sinds 1970 zit de soort in de lift, door flinke toename van en uitbreiding uit geschikte leefgebieden als de Oostvaardersplassen, Biesbosch en Oostelijke Vechtplassen. En de toename houdt nog steeds aan.
En wist je al dat Leidse Rijn/Vleuten de Meern dé beste plek is om de soort tegen te kunnen komen in Utrecht?!
Ga zelf op zoek
Ik zou je willen uitdagen om dit voorjaar op zoek te gaan naar de blauwborst. Het zien ervan is niet een vanzelfsprekendheid, maar met onderstaande tips maak je een goede kans.
- Timing
Allereerst: kies de beste periode en tijdstip. Het is één van de vroegste trekvogels die zijn winterse verblijf in Noord-Afrika en Zuidwest-Europa verruilt voor de moerassige gebieden in Nederland. Vanaf half maart keert de blauwborst terug, maar vooral in april maak je de meeste kans. Het beste is om daarbij vroeg om pad te gaan. Dan zingen ze bloedfanatiek en zijn ze bijna niet te missen. En dan komen we meteen op de volgende tip:
- Luister goed
Let op de ‘uitstekende zang’: de blauwborst is een opvallende verschijning. Niet alleen vanwege zijn uiterlijk, maar ook vanwege zijn gedrag. Hij zingt graag uitbundig vanaf een opvallende zangpost als een rietpluim, lisdoddesigaar of top van een struikwilg. Speur daarom met verrekijker zulke ‘uitstekende’ zangposten af om de koning van de imitaties te vinden. Hij wordt niet voor niets ook wel rietnachtegaal genoemd (is ook meer verwant aan nachtegaal dan aan roodborst). Via zijn zang kun je hem vaak nog eerder vinden dan op zicht. De zang komt langzaam op gang, en vervalt vervolgens in krassende tonen en imitaties. Luister hier de zang.
- Kies de juiste plek
De blauwborst is een vogel van vochtig terrein, zoals broekbos en moerasgebieden. Komt vaak voor in de buurt van water met langs de kant elzen, wilgen en riet. Denk aan de Haarrijnse plas, maar ook in parken als het Maximapark en Waterwinpark zijn ze al zingend gezien. Maar wellicht vind je ook elders in Utrecht de blauwborst? De laatste decennia wordt de soort namelijk steeds vaker aangetroffen in spoorwegbermen, koolzaadvelden, ruige wegbermen en zelfs in graangewassen.
Kortom: verrijk je ochtendwandeling met een blauwborst! En voer je waarneming in op waarneming.nl (al dan niet vervaagd), zodat we de opmars van deze prachtige soort kunnen blijven volgen.
Deze column is geschreven door stadsecoloog Gideon Vreeman, een van de stadsecologen bij de gemeente Utrecht.
