Wat is Bat030?

De kraamtijd van vleermuizen is van 15 mei tot 15 juli. In die periode komen de vrouwtjes samen in kraamgroepen waar de vleermuisjongen geboren en gezoogd worden. Het onderzoek naar kraamgroepen is in twee stappen opgedeeld: in de eerste stap zoeken professionele ecologen rond zonsopgang naar de exacte locaties van kraamgroepen van de gewone dwergvleermuis in Utrecht door te kijken waar de vleermuizen zwermgedrag vertonen. Zodra die locaties in de ochtend gevonden zijn, controleren vrijwilligers in de tweede stap diezelfde avond uit hoeveel vleermuizen de kraamgroep bestaat met behulp van batdetectors. Vrijwilligers onderzoeken het aantal uitvliegende vleermuizen (een zogeheten uitvliegtelling), zodat we precies weten hoe groot zo’n groep is. Als vrijwilliger kun je helpen bij de uitvliegtellingen; je bent dan minimaal 1 avond bij mooi weer rond zonsondergang op pad met een klein groepje mede-vrijwilligers en altijd onder leiding van een coördinator. De uitvliegtellingen duren gemiddeld één tot twee uur. Op de BAT030-agenda (PDF, binnenkort publiceren we de update voor 2023) is te zien welke avonden je als vrijwilliger dit jaar kunt helpen bij de uitvliegtellingen van de gewone dwergvleermuis.

Om een trend van de vleermuisactiviteit in Utrecht te meten, fietsen we al sinds 2015 vaste routes door de stad met een batlogger. Deze vaste routes liggen verspreid door bijna alle wijken van Utrecht. Iedere individuele route moet ieder jaar 3 keer gefietst worden tussen 1 augustus en 15 september. Een batlogger neemt alle vleermuisgeluiden die je onderweg tegenkomt automatisch op. Als vrijwilliger fiets je op mooie zomeravonden een route van ongeveer een uur met een batlogger op een zo constant mogelijke snelheid (10km/u).

Vanaf eind september kan je als vrijwilliger de routes leren analyseren met het programma Batexplorer, waarbij je de opgenomen geluiden op soortniveau leert herkennen. Dus als vrijwilliger kan je of op een mooie zomeravond een route door Utrecht fietsen, of helpen met het analyseren van de gegevens, of natuurlijk beide! Als je gaat fietsen is het wel handig als je een fiets hebt die niet zoveel lawaai maakt, anders wordt er naast vleermuisgeluiden ook erg veel piepjes en kraakjes opgenomen door de batlogger.

Open kasten
In diverse parken in Utrecht hangen (open) vleermuiskasten. In een aantal gebieden zijn er vrijwilligers die de open kasten regelmatig op bewoning controleren, in andere gebieden helemaal niet. Als vrijwilliger controleer je de open kasten overdag door er met een zaklamp in te schijnen. Je krijgt hierover een instructie in het veld en leert welke soorten je tegen kunt komen en hoe je ze kunt onderscheiden.

Gesloten kasten
In de nazomer controleren we op een aantal weekenddagen (vrijdag en zaterdag) de dichte kasten en maken we deze gelijk schoon. Per dag hebben we hier minimaal 4 vrijwilligers voor nodig en een expert, die de bevoegdheid heeft om vleermuizen te mogen vasthouden. Een kans om vleermuizen van heel dichtbij te zien!