Gierzwaluw030
Gierzwaluwen zijn de ‘vogelste vogels’. Ze doen alles in de lucht: eten, poetsen, slapen, zich op hun kop krabben, echt alles. Behalve broeden. Zo’n ei blijft natuurlijk niet liggen in de lucht. Ze broeden in onze huizen, onder dakranden, achter dakpannen of naast dakkappellen. En ze komen elk jaar naar precies hetzelfde nest terug.
Utrecht Natuurlijk werkt samen met een grote groep enthousiaste vrijwilligers om zoveel mogelijk van die nesten in kaart te brengen. Zo kunnen we die nesten beschermen bij verbouwingen of renovaties. Dat is belangrijk, want het aantal gierzwaluwen gaat al lang hard achteruit. Gierzwaluwen zijn beschermde vogels. Ook hun nestplaatsen zijn het hele jaar rond beschermd.
Wat kun je zelf doen om de gierzwaluw te behouden in Utrecht?
- Heb je een nest ontdekt? Meld de locatie op www.waarneming.nl.
- Word gierzwaluw-vrijwilliger bij Utrecht Natuurlijk. Je krijgt een training hoe je nesten herkent, je waarnemingen worden actief gedeeld met de gemeente Utrecht en je bent onderdeel van een enthousiaste groep vrijwilligers die tussen juni en augustus nesten in kaart brengt in Utrecht. Het is onze ambitie om alle nestplaatsen in de gemeente Utrecht in kaart te brengen. Wil je hier meer over weten? Stuur een e-mail aan Astrid van den Broek, Programmamaker/Adviseur bewonersinitiatieven bij Utrecht Natuurlijk, of bel Astrid op 06 39 00 68 52.
- Ga je je woning renoveren, isoleren of een dakkapel plaatsen? Doe dit in de periode van september tot april om zeker te weten dat je geen broedende vogels verstoort. Heb je gierzwaluwnesten in je huis? Zorg ervoor dat de nesten toegankelijk blijven na renovatie. Kan dat niet? Dan ben je verplicht om zogeheten mitigerende maatregelen te nemen: je moet dan vervangende nestkasten ophangen of neststenen plaatsen. Lees hier meer over in het Kennisdocument gierzwaluwen van Bij12.
Bekijk de 3-delige serie over de gierzwaluw
Het leven van een gierzwaluw
Mei
De gierzwaluw gaat terug naar de plek waar hij eerder gebroed heeft. Paren doen ze in de lucht. Ze leggen 2 of 3 eieren. De ouders broeden om de beurt. De broedperiode is de enige keer dat de gierzwaluw grond onder zijn pootjes heeft!
Juni
De jongen worden geboren in Utrecht. De ouders vangen insecten en bewaren deze in hun keelzak voor de jongen. Bij slecht weer moeten ze honderden kilometers vliegen om voedsel te halen. Ze laten hun jongen dan achter. Gelukkig kunnen de jongen tot zes dagen zonder voer door hun energieverbruik te verlagen.
Eind juli
De jongen vliegen uit. Kort daarna begint de vlucht terug naar Afrika. Dit is 5000 tot 7000 km. Ze vliegen circa 650 km per dag. Komende twee jaar brengt het jong in de lucht door!
Eind september / oktober
Aankomst in Afrika. Hier verwisselen de gierzwaluwen de veren. Dit doen ze ook in de lucht en kost veel energie. De rui van de jongen is na 1,5 jaar voltooid.
Eind februari / maart
Vlucht naar het noorden.
Eind april
Gierzwaluwen terug in Utrecht.
Mei
1e jaar: het jong van afgelopen jaar broedt dit eerste jaar nog niet, hij of zij vliegt gierend rond met de andere gierzwaluwen. Ze brengen zo potentiele nestplekken in kaart voor volgend jaar. 2e jaar: de gierzwaluw zoekt weer een broedplek.
Kenmerken van de gierzwaluw
- In de lucht lijken het zwarte ankertjes met een gevorkte staart
- Bruin/zwart met een lichte keelvlek
- Korte pootjes en grote vleugels
- Op een mooie zomerdag scheren ze door de lucht. Ze zijn vooral in de ochtend en avond actief.
- Ze maken een gierend geluid
Wist je dat…
- Een gierzwaluw gemiddeld maar 6/7 jaar wordt (en dus elk jaar belangrijk is voor de voortplanting)
- Een gierzwaluwfamilie wel 20.000 insecten op een dag eet? Een betere insectenbestrijding bestaat er niet!